Ngày rằm, đặc biệt là rằm tháng Giêng, rằm tháng Bảy, và rằm tháng Mười, là những dịp quan trọng trong năm để con cháu tỏ lòng biết ơn và kính trọng tổ tiên. Trong các dịp này, việc chuẩn bị mâm quả cúng bàn thờ là một phần quan trọng, mang ý nghĩa tâm linh sâu sắc. Mâm hoa quả không chỉ đơn thuần là vật phẩm dâng cúng, mà còn thể hiện sự chu đáo, tấm lòng của gia chủ.
1. Ý nghĩa của mâm quả cúng
Mâm quả cúng bàn thờ không chỉ là món đồ trang trí mà còn mang nhiều ý nghĩa tâm linh. Mâm quả tượng trưng cho lòng thành kính, biết ơn của con cháu đối với tổ tiên. Đồng thời, trái cây còn biểu hiện sự sinh sôi, nảy nở, mong muốn một năm mới an khang, thịnh vượng, nhiều may mắn và hạnh phúc. Mâm quả cúng còn có ý nghĩa cầu mong sự bình an, mạnh khỏe, và hạnh phúc cho gia đình.
mâm quả cúng
2. Cách chọn trái cây cúng
Để mâm quả cúng đẹp mắt và ý nghĩa, việc chọn lựa trái cây cần được thực hiện kỹ càng, đảm bảo các yếu tố như tươi ngon, màu sắc tươi tắn và hình dáng đẹp.
mâm quả cúng
Xem thêm: Những mẫu hoa quả đám giỗ
2.1. Chọn loại quả tươi ngon, không hư hỏng
Các loại quả cúng phải tươi ngon, không bị dập nát, hư hỏng. Nên chọn những quả có vỏ bóng, màu sắc tươi sáng, không bị sâu mọt hay có vết nứt. Tránh chọn những quả đã chín quá mức, có mùi hôi hoặc bị mốc.
2.2. Chọn màu sắc phù hợp
Mâm quả cúng thường được sắp xếp với nhiều màu sắc khác nhau để tạo sự hài hòa, rực rỡ. Các loại quả màu đỏ, vàng được ưa chuộng vì tượng trưng cho sự may mắn, phúc lộc. Màu xanh tượng trưng cho sự sinh sôi, nảy nở. Một mâm quả đẹp mắt thường bao gồm 5 loại quả với 5 màu sắc khác nhau, gọi là ngũ quả, tượng trưng cho ngũ hành trong phong thủy.
mâm quả cúng
2.3. Chọn loại quả có ý nghĩa tốt lành
Mỗi loại quả đều mang một ý nghĩa riêng biệt, do đó, khi chọn quả, bạn nên lưu ý đến ý nghĩa của từng loại:
- Quả chuối: Chuối được coi là loài quả phổ biến trong mâm ngũ quả vì hình dạng cong lên như bàn tay chắp lại, thể hiện sự che chở, bao bọc của tổ tiên.
- Quả bưởi: Tượng trưng cho sự viên mãn, đầy đủ, thịnh vượng.
- Quả dừa: Trong tiếng Việt, từ “dừa” gần âm với từ “vừa”, nghĩa là đủ đầy, không thiếu thốn.
- Quả đu đủ: Mang lại sự đầy đủ, ấm no.
- Quả xoài: Tượng trưng cho sự tiêu xài không thiếu thốn, mong muốn cuộc sống đủ đầy.
mâm quả cúng
3. Các loại trái cây thường dùng trong mâm quả cúng
Tùy theo vùng miền, phong tục tập quán mà mâm quả cúng có sự khác biệt về chủng loại quả. Dưới đây là một số loại quả phổ biến:
3.1. Miền Bắc
- Chuối xanh: Chuối xanh là loại quả không thể thiếu trên mâm cúng của người miền Bắc, thường được đặt ở vị trí trung tâm.
- Bưởi: Đặt bên cạnh nải chuối, quả bưởi tròn, đẹp, có màu vàng tượng trưng cho sự viên mãn.
- Hồng: Hồng đỏ mang ý nghĩa của sự thành đạt và may mắn.
- Quýt, cam: Với màu sắc tươi tắn, quýt, cam cũng là lựa chọn phổ biến.
mâm quả cúng
3.2. Miền Trung
- Thanh long: Người miền Trung ưa chuộng quả thanh long với hình dáng độc đáo, màu sắc bắt mắt.
- Dưa hấu: Dưa hấu đỏ lòng, vỏ xanh tượng trưng cho sự hạnh phúc, đủ đầy.
- Nho: Nho mang ý nghĩa của sự sinh sôi, phát triển.
mâm quả cúng
3.3. Miền Nam
- Mãng cầu, dừa, đu đủ, xoài: Người miền Nam thường chọn những loại quả có âm tiết mang ý nghĩa tốt lành như “cầu dừa đủ xài”, thể hiện mong ước một năm đầy đủ, không thiếu thốn.
- Sung: Quả sung được chọn để cầu mong sự sung túc, thịnh vượng.
4. Cách bày mâm quả cúng
Sau khi chọn được những loại trái cây phù hợp, việc bày trí mâm quả cũng rất quan trọng. Mâm quả cúng không chỉ cần đẹp mắt mà còn phải hợp lý về mặt phong thủy.
mâm quả cúng
4.1. Bày trí theo ngũ hành
Ngũ hành bao gồm Kim, Mộc, Thủy, Hỏa, Thổ, tượng trưng cho sự cân bằng, hài hòa của vũ trụ. Mâm quả ngũ sắc thường được bày trí dựa trên các yếu tố này, với mong muốn mang lại sự thịnh vượng, bình an cho gia đình.
4.2. Sắp xếp quả cúng hợp lý
- Quả lớn như bưởi, dừa, mãng cầu được đặt ở giữa hoặc dưới cùng để làm trụ.
- Các loại quả nhỏ hơn như quýt, táo, nho được sắp xếp xung quanh tạo thành vòng tròn, lớp ngoài.
- Chuối xanh thường được đặt ở vị trí trung tâm, nâng đỡ các loại quả khác.
4.3. Lưu ý khi bày mâm quả
- Không đặt quả úa, hỏng lên mâm cúng.
- Tránh sử dụng quả giả, vì điều này không thể hiện lòng thành kính.
- Mâm quả nên được bày ở nơi sạch sẽ, trang nghiêm, tránh nơi ẩm thấp, bụi bặm.
mâm quả cúng
Việc chọn và bày trí mâm quả cúng bàn thờ ngày rằm là một phần quan trọng trong đời sống tâm linh của người Việt. Nó không chỉ thể hiện lòng thành kính, biết ơn của con cháu đối với tổ tiên, mà còn mang ý nghĩa cầu mong sự bình an, may mắn, thịnh vượng cho gia đình. Chính vì vậy, việc chuẩn bị mâm quả cần được thực hiện một cách chu đáo, tỉ mỉ, với sự trân trọng và yêu thương.
